Tablo 1: KAYSERİ, KONYA VE DENİZLİ
İLLERİNİN YILLARA GÖRE İHRACAT DEĞERLERİ (2004-2015, MİLYAR USD)
|
|
2015
|
2014
|
2013
|
2012
|
2011
|
2010
|
2009
|
2008
|
2007
|
2006
|
2005
|
2004
|
|
Kayseri
|
1,58
|
1.89
|
1.73
|
1.61
|
1.48
|
1.13
|
0,73
|
0,88
|
0,79
|
0,61
|
0,58
|
0,53
|
|
Konya
|
1,37
|
1,51
|
1,38
|
1,29
|
1,19
|
0,99
|
0,85
|
0,97
|
0,69
|
0,48
|
0,42
|
0,26
|
|
Denizli
|
2.52
|
3.19
|
3,08
|
2.73
|
2,75
|
2,29
|
1,73
|
2,31
|
2,16
|
1,75
|
1,50
|
1,18
|
|
Toplam
|
143,83
|
157,61
|
151,81
|
152,46
|
134,90
|
113,38
|
102,14
|
132,02
|
107,27
|
85,53
|
73,47
|
63,16
|
Kaynak:
TİM, TÜİK
Türkiye İhracatçılar Meclisi ve Türkiye
İstatistik Kurumu’nun internet sitelerinden alınan verilere göre Türkiye’nin
ihracatı 2004 yılında 63 Milyar USD olarak görülmektedir. Bu ihracat tutarı
2008 yılına kadar iki katını aşmış ve 132 Milyar USD olarak gerçekleşmiştir.
Küresel finans krizinin etkisiyle 2009 yılında 102 Milyar USD düzeyine kadar
düşen ülke ihracatı bu yıldan 2014 yılına kadar sürekli artarak 157 Milyar USD
seviyesine ulaşmıştır. Ancak 2015 yılında 14 Milyar USD’lık bir ihracat kaybı
yaşanmıştır.
Elde
edilen verilere göre Kayseri’nin ihracat tutarları genel olarak bir artış
eğilimi içindedir. Tabloya baktığımızda 2004 yılından 2008 yılına kadar sürekli
bir artış halinde olan ihracat tutarı küresel krizin etkisiyle 2009 yılında 880
Milyon USD düzeyinden 730 Milyon USD seviyelerine düşmüştür. Daha sonra 2009
yılından 2014 senesine kadar sürekli artarak yaklaşık 2,5 katına ulaşmış olan
Kayseri ihracatı 2015 yılında yaklaşık 1,5 Milyar USD olarak gerçekleşerek 2014
yılına nazaran daha düşük bir seviyeye inmiştir.
Konya ilinin ihracat tutarlarına
bakacak olunursa 2004 yılında 260 Milyon USD seviyelerinden sürekli bir artış
kaydedilerek 2008 yılında 970 Milyon USD dolaylarına kadar ulaşıldığı
görülmektedir. Yine küresel krizin ülkemizde yaşanan olumsuz etkileri 2009
yılında Konya ilinin gerçekleştirdiği ihracat azalışında kendini gösterdiğini
söyleyebiliriz. Zira 2009 yılında 150 Milyon USD kadar bir ihracat azalışı
yaşanmıştır. Bu dramatik azalıştan sonra Konya ilinin ihracat rakamları 2014
yılına sürekli bir artış göstermiştir. 2014 yılında 1,5 Milyar USD olarak
gerçekleşen ihracat 2015 yılında azalarak 1,37 Milyar USD dolaylarında
gerçekleşmiştir.
Denizli
ili de 2004-2015 yılları arasında Konya ve Kayseri illerine genel itibariyle
çok benzeyen bir ihracat performansı çizmiştir. 2004 yılında 1,18 Milyar USD
olarak gerçekleşen Denizli ihracatı 2008 yılına dek sürekli artış göstererek
yaklaşık 2.31 Milyar USD olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılında sert bir düşüşün
ardından 2014 yılına kadar bu sert düşüşü telafi ederek daha da ötesine geçen
ihracat tutarları 2015 yılında 2,5 Milyar USD seviyesinde gerçekleşerek bir
önceki yılın tutarı olan 3 Milyar USD’nın altında kalmıştır.
Tablo 2: KAYSERİ, KONYA VE DENİZLİ
İLLERİNİN İHRACAT TUTARLARININ YILLARA GÖRE DEĞİŞİMİ (2005-2015, %)
|
|
2015
|
2014
|
2013
|
2012
|
2011
|
2010
|
2009
|
2008
|
2007
|
2006
|
2005
|
|
Kayseri
|
-16,4
|
9,24
|
7,45
|
8,7
|
30,9
|
54,7
|
-17
|
11,3
|
29,5
|
5,17
|
9,43
|
|
Konya
|
-9,2
|
9,4
|
6,9
|
8,4
|
20,2
|
16,4
|
-12,3
|
40,5
|
43,75
|
14,2
|
61,53
|
|
Denizli
|
-21
|
3,5
|
12,82
|
-0,072
|
20,08
|
32,3
|
-25,1
|
6,9
|
23,4
|
16,6
|
27,11
|
|
Toplam
|
-8,7
|
3,8
|
0,04
|
14,49
|
18,9
|
11
|
-22,6
|
23
|
25,5
|
16,4
|
16,32
|
Kaynak: TİM, TÜİK
Elde edilen
verilere göre Türkiye’nin ihracatı incelendiğinde 2008 küresel krizinin
etkileri çok net olarak görülmektedir. Zira 2005 yılından beri gayet iyi bir
performans gösteren ihracat 2009 yılında %22,6 oranında bir daralma yaşamıştır.
Bu düşüşten sonra %11 yükseliş gösteren ihracat performansı kriz öncesi
oranları yakalayamasa da 2013 yılına kadar pozitif seyretmiştir. 2013 yılında
ihracatta görülen neredeyse yatay bir seyrin ardından 2014 yılında ihracat %3,8
gibi gelişmekte olan bir ülke için oldukça düşük bir artış göstermiştir. 2015
yılında ise %8,7 oranında azalarak ülke ihracatı için olumsuz bir oran
yakalanmıştır.
Kayseri ise Türkiye geneli ile
benzer bir ihracat performansı göstermiş, krize kadar özellikle 2007 yılında
gösterdiği yaklaşık %30’luk bir artışla başarı bir grafik yakalamıştır. Kriz
döneminde yani 2009 yılında Türkiye ortalaması kadar olmada da %17 oranında bir
ihracat kaybı yaşanmış, bu düşüşün hemen ardından yakalanan %54 ve %30’luk
artış oranları bir başarı sayılabilir. Fakat 2012 yılından itibaren bu yüksek
oranlar yerini %10 seviyesinin altına inmiş, en nihayetinde ise 2015 yılında Kayseri
ihracatında %16,4 oranında bir azalış yaşanmıştır.
Konya ili için ihracat değişim
oranları 2005 yılında gösterilen %61 oranındaki büyüme performansı sonrası 2007
ve 2008 yılında da devam etmiştir. Ardından 2009 yılında %12 oranında daralma
gösteren Konya ihracatı 2010 ve 2011 yıllarında sırasıyla %16 ve %20 oranında
bir artış göstererek kriz döneminde yaşanan kaybı telafi etmiştir. Fakat daha
sonraki yıllar artış oranları çift haneleri bulamamıştır. Son olarak 2015
yılında Konya ihracatında %9,2 seviyesinde bir daralma yaşanmıştır.
2005-2015 yıllarında çizilen bu
genel eğilim Denizli için de geçerlidir. 2008 yılına kadar dalgalı da olsa
artış yaşayan Denizli ihracatı 2009 yılında %25 oranında küçülmüştür. Fakat bu
seneden sonra ihracatta eğilim artış yönünde gelişmiştir. Sadece 2012 yılında
neredeyse hiçbir değişim göstermeyen ihracat 2015 yılında ise %21’lik bir
azalış sergilemiştir.
Tablo 3: KAYSERİ, KONYA VE DENİZLİ
İLLERİNİN TOPLAM İHRACAT İÇİNDEKİ YÜZDELERİ (2004-2015, %)
|
|
2015
|
2014
|
2013
|
2012
|
2011
|
2010
|
2009
|
2008
|
2007
|
2006
|
2005
|
2004
|
|
Kayseri
|
1,09
|
1,19
|
1,11
|
1,05
|
1,09
|
0,99
|
0,71
|
0,66
|
0,73
|
0,71
|
0,78
|
0,83
|
|
Konya
|
0,95
|
0,95
|
0,90
|
0,84
|
0,88
|
0,87
|
0,83
|
0,73
|
0,64
|
0,56
|
0,57
|
0,41
|
|
Denizli
|
1,75
|
2,02
|
2,02
|
1,7
|
2,03
|
2,01
|
1,6
|
1,7
|
2,01
|
2,04
|
2,04
|
1,86
|
Kaynak:
TİM, TÜİK
Toplam ihracat içindeki paylarına
yıllar içinde bakacak olursak Kayseri ili Türkiye için önemli bir ihracat
merkezi olmaktan uzaktır. Zira Kayseri ihracatının toplam içindeki payı 2004-2015
yılına dek önemli bir değişiklik gösterememiş, dalgalı bir seyir göstermiştir.
2010 yılından itibaren payını %1 üzerine ancak çıkarabilmiştir.
Konya ili ise 2004 yılında %0,41
olan ihracat katkısını 2015 yılında geçen süre içinde önemli oranda arttırarak
%1 oranına oldukça yaklaşmıştır. Fakat bu oranlar Konya ilini Türkiye’nin
önemli bir ihracat merkezi kılmaktan uzaktır.
Denizli ise ihracattaki payı
nispetinde Konya ve Kayseri illerinden öne çıkmaktadır. %2 oranının biraz
altında ve üstünde seyreden Denizli ihracatının Türkiye toplamından aldığı pay
oranı 2004-2015 yılları arasında önemli bir değişiklik göstermemiştir.
