Kapitalizm Nedir?

Bugün pek çok kişi kapitalizm kelimesini olumsuz olarak anlamlandırmakta. Çünkü herkese sömürüyü, zengin-fakir uçurumunu, insani değerlerden çok kar maksimizasyonuna odaklanmayı çağrıştırıyor. Bütün bunlar gerçekten de kapitalizmin suçu mu? Bu soruya evet diyen ekonomist de çok hayır diyen de. İşin garibi kapitalist sistemin tam tersi anlayışa sahip komünizm de insanların zihinlerinde çok olumlu yer edinememiş. Bunu çeşitli nedenlere bağlayabiliriz. Ama ben kapitalizme dönmek ıstıyorum.

Kapitalizmi açıklamaya başlarken tipik bir tanım yerine anahtar kelimelerle başlamak istiyorum. Bunlar anahtar kelimeleri "özel mülkiyet", "piyasa mekanizması" ve "kar maksimizasyonu" olarak sıralayabiliriz. Şimdi bunları tek tek açıklayayım. 

Kapitalist ekonomik düzende bireyler özel mülkiyet edinebilir. Bu konuda bir sınırlama yoktur. Kişi refahını yükseltmek için uğraşır, çalışır ve nihayetinde büyük ya da küçük bir servet (özel mülk) sahibi olur. Kapitalizmin en temel varsayımlarından biri de bireylerin refahlarını maksimum yapmaya çalışmaları sonucu bütün toplumun refahının otomatikman maksimum hale geleceğidir.

 Kapitalist sistemde ekonomideki dengenin piyasa mekanizması tarafından kendiliğinden gerçekleşeceği kabul edilmiştir. Bu doğrultuda kapitalistler devletin piyasalara asla müdahale etmemesi gerektiğini öne sürmüşler. Piyasa mekanizması dediğimiz olguyu piyasadaki ürünlerin arz ve talebinin karşı karşıya geldiklerinde belli bir fiyat düzeyinde kararlı bir denge hali oluşması diyerek kısaca açıklayabiliriz. Piyasa mekanizması "görünmez el" adıyla metaforlaştırılmıştır.

 Son kavram kar maksimizasyonunu açıklayalım. Kapitalizmde bireyler faydalarını, firmalar karlarını maksimum yapmaya çalışırlar. Karlarını mümkün olduğunca arttırmaya uğraşan firmalar ürünlerini satabilmek için halkın ihtiyaçlarını gözetmek zorunda olacaklar ve sonuç olarak toplumsal bir refah artışı yaşanacaktır. Yani kapitalizm öyle diyor.

 Kapitalizmin çerçevesini kabaca çizmiş olduk. Son olarak kendi düşüncemi belirtmek istiyorum. Bence kapitalizme düşmanlık edeceğimize üreterek, daha fazla üreterek ekonomimizi ve dolayısıyla ülkemizi kalkındırmalıyız. Bunun yolu da oturduğumuz yerden kapitalizmin kötülüklerinden dem vurmaktan değil; çalışarak, öğrenerek, tüketerek değil tasarruf ederek yaşamaktan geçmekte diye düşünüyorum.